14 Ocak 2014 Salı

Avrupa Birliği Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'na Açık Mektup

Mevlüt Çavuşoğlu
Avrupa Birliği Bakanı
Baş Müzakereci

Sayın Bakanım,

Öncelikle yeni görevinizde başarılar dileriz. Bugün bir gazetede "Vatandaşlarımızın sadece %15'inin pasaporta sahip olduğunu düşünürsek, bu konuda ciddi adımlar atmamız gerekiyor." sözünüzü de içeren haberi okuduk.

Biz de bu konunun değindiğiniz gibi çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Ancak bugün size Twitter hesabınızdan da anlatmaya gayret ettiğimiz gibi, vatandaşlarımızın çok küçük bir kesiminin pasaport sahibi olmasının birçok sebebi var. Bunların başında temel bir insan hakkı olan seyahat özgürlüğüne hükümetinizin, uzun zamandır bir temel hak perspektifi dışında yaklaşmasıdır.

Türkiye'nin dünyanın birçok ülkesine karşı yürüttüğü "vizeleri" karşılıklı kaldırma politikası, hatta AB ile yeni imzaladığımız Geri Kabul Anlaşması ile derin çelişkiler barındıran seyahat özgürlüğü uygulamalarına dikkat çekmek istiyoruz.

Doğrudan Bakanlığınızı da ilgilendirdiğini düşündüğümüz bu uygulamalar, sadece vatandaşlarımızın pasaport sahibi olmasını engellemiyor, aynı zamanda yurt içinde ve dışında yaşayan tüm yurttaşlarımızın Anayasal haklarını çiğneyecek boyutlara ulaşmış durumda.

Türkiye'de uzun yıllardır seyahat özgürlüğünü engelleyen başlıca uygulamalar ve hükümetleriniz döneminde de sürdürülen politikalarınız şunlar:
  • Fahiş Pasaport harcı:
    • Dünyanın en pahalı pasaportu olma rekorunu T.C. pasaportu uzun zamandır koruyor: Dünyada ortalama 60 $ seviyesinde Türkiye'de 534 lira! (260$)
  • Otomatik Pasaport Zammı sürüyor:
    • Dünyada sadece Türkiye'de olan otomatik pasaport zammı bu yıl da sürdürüldü. Yıl sonunda %3,93 pasaport ücret ve harçlarına zam yapıldı. Bu oran geçen yıl  %15 olmuştu.
  • Yurt dışı çıkış harcı sürüyor:
    • Yine sadece dünyada Türkiye'de olan 15 liralık yurt dışına çıkış harcı aynen korunuyor.  
  • Çocuklara, gençlere, yaşlılara indirim yok!:
    • Dünyanın bir çok ülkesinde çocuklar ve gençler pasaportlarını %50'ye varan indirimlerle alıyorlar. Türkiye'de 1 yaşındaki bebek bile ebeveyniyle aynı ücreti, 5 yıllık pasaporta 534 lira ödemek zorunda. Dünyada yine birçok ülke yaşlıların yurt dışı seyahatlerini kolaylaştırmak için 65-70 üstüne büyük indirimler uyguluyor.
  • Yeşil Pasaport Ayrımcılığı sürüyor!:
    • Dünyada 3 çeşit Türkiye'de 4 çeşit pasaport var. 4. pasaportun adı Hususi (Yeşil) pasaport, devletin bürokratları ve ailelerine vize ve harç için sağladığı bir imtiyaz. Ancak yaklaşık 1,2 milyon kişinin kullandığı bu imtiyaz yurttaşlar arasında ayrımcılık yaptığı için Anayasa'nın eşitlik ilkesine açık bir şekilde aykırı. 2013'de iş adamlarına verilerek yaygınlaştırılmaya çalışılan bu "imtiyaz" şimdilik durduruldu.
  • Avrupa Birliği haksız "vize" uygulamalarını sürdürüyor:
    • Avrupa Birliği haksız vize uygulamalarını ve yüksek vize harçlarını sürdürüyor. Giriş kapılarında ve konsolosluklardaki kötü muamele ve keyfi vize vermeme tutumunda bir değişiklik yok. Vize işlemlerinde gereksiz bir bürokrasi ve evrak yığını ile insanlar bezdirilmeye, caydırılmaya çalışılıyor.
    • Geri Kabul Antlaşması imzalandı, süreç içinde sonuçlanacak bu antlaşma ile ilgili bir çok koşul, çekince ve itiraz mevcut. Hükümet AB ile 3,5 yıl içinde "vize muafiyeti" uygulamasına geçileceğini ileri sürüyor.
  • Dünya'da hala birçok ülkeye ancak vizeyle gidebiliyoruz:
    • Son yıllarda hükümetin çabası ile birçok ülke ile karşılıklı vizeleri kaldırma, muafiyet uygulamaları arttı. Ancak vizesiz seyahat edebildiğimiz ülke sayısı hala 80 civarında.

Sayın Bakan, yukarıda belirttiğimiz engeller ortadan kaldırılmadıkça, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ülkelerinde "vatandaş değil, "müşteri" muamelesi görmeyi sürdürecek ve temel hakları olan seyahat özgürlüğünden tam anlamıyla yararlanamayacaklardır.

Sayın Çavuşoğlu, eğer gerçekten vatandaşlarımızın daha fazla pasaport sahibi olmalarını ve yurt dışına çıkarak dünyanın kapılarını aralamasını istiyorsanız, öncelikle her vatandaşımızın, ailenin önüne dikilen "maddi" engellerin kalkması için acil adımlar atmalısınız.

En kısa zamanda başta Maliye Bakanı olmak üzere bu sorunların çözümünden doğrudan sorumlu bakanlarımızla bir araya gelebilirsiniz. Ancak yukarıda bahsettiğimiz engeller ortadan kalktığı zaman, ülkemizde seyahat özgürlüğü Anayasal bir hak olarak hayat hakkı bulabilecektir.

Seyahat özgürlüğü mücadelemize desteğinizi bekliyoruz.

Saygılarımızla,

O. Suat Özçelebi
Seyahat Özgürlüğü Gönüllüleri Sözcüsü
www.seyahatozgurlugu.com

3 Ocak 2014 Cuma

Seyahat Özgürlüğü Gönüllüleri 2013'de neler yaptı?

Yurttaşlarımıza karşı Türkiye'deki ve dünyadaki bütün "seyahat özgürlüğü" engellerine karşı duyarlılığımızı koruyoruz. Elimizden geldiğince tüm gelişmeleri, sorunları yetkililer, medya, destekçilerimiz ve takipçilerimizle paylaşıyor, soru ve sorunlarına yanıtlar vermeye, çözüm bulmaya çalışıyoruz. 

Kimi zaman bir sosyal paydaşımızın kampanyasına da omuz veriyoruz. Benzin zammından, metroya alınmayan bisikletlere, aç kapa haline dönüştürülen Gezi Parkı'na, toplu ulaşımdaki keyfi uygulamalara, trafik sorunlarına kadar... Bizi ilgilendiren her başlıkta, kamuoyuna karşı sorumluluğumuzun var olduğunu hissettiğimiz konularda 2013 yılında da çalışmayı sürdürdük. Hepsini yazmak güç, başlıcalarını şöyle dile getirebiliriz:
  • Her yıl sonunda yaptığımız "otomatik pasaport zammına hayır" kampanyasını bu yıl da gerçekleştirdik. Sosyal medyada yüzlerce kişi  Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'e kampanya mesajlarını ilettiler.
  • Hürriyet, Yeni Şafak, Gazeteport.com, Habertürk ve diğer gazete, haber sitelerinde, İzmir Life, Gezgin dergilerinde kampanyamız haber oldu.
  • Yurt dışında yaşayan gurbetçilerimizi de çok etkileyen fahiş pasaport ücretleri için Hürriyet Avrupa'da bir röportajımız yayınlandı, birçok internet haber sitesinde yer aldı.
  •  Yurt dışı çıkış harcının kalkması için muhalefet partileri tarafından verilen kanun tekliflerini destekledik. "Yurt dışına çıkış harcına hayır" kampanyası yaptık.
  • TBMM'de plan bütçe komisyonunda onaylanan ve TBMM'de kabul edilen torba yasayla Bakanlar Kurulu'na "yurt dışına çıkış harcını" SIFIRLAMA yetkisi verildi. "Sıfırlayın Sayın Başbakan" sloganıyla kampanya başlattık, yıl sonunda da bu kampanyayı tekrarladık. 
  • Bloğumuzda ve sosyal medya hesaplarımızda "seyahat özgürlüğü"nünü temel bir insan hakkı olduğunu anlatmak ve kavratmak için yazılar yazdık, kampanya malzemeleribannerlar ürettik. Ulaşabildiğimiz tüm mecralarda gezginler, seyahatseverler ve yurttaşlarımızla paylaştık.
  • Avrupa Birliği Komisyonunun  bir tür "Açık İstişare" ve hedefi "Kısa Süre Kalışlara İmkân Tanıyan 'Schengen' Vizesinin Alınmasında Uygulanan Prosedürlerin İyileştirilmeyi" hedefleyen ankete katılımın artması için uğraş verdik. Anketi duyurduk.
  • Kendilerine "ömür boyu diplomatik pasaport" vermeye çalışan milletvekillerine "Böyle eşitsizlik olur mu?" diye soran bir kampanya yaptık. Neden karşı olduğumuzu kamuoyu ile paylaştık. TBMM Başkanı Cemil Çiçek'e Açık Mektup yazdık. TÜM MİLLETVEKİLLERİNİN TBMM'deki maillerine ve sosyal medya hesaplarına ulaşmaya çalıştık. Bir anket düzenledik: "milletvekillerine ömür boyu diplomatik pasaport verilmesini doğru buluyor musunuz?" Anketin sonuçlarını Alman Radyosu'nda (ARD) değerlendirdik.
  •  Vizesiz Avrupa yolunda hayati bir adım olan ABAD'da olumsuz sonuçlanan Leyla Demirkan dava raporuyla ilgili olarak dava öncesi ve sonrasında kamuoyunu bilgilendirmek ve hükümet ve halkımızın davaya ilgi göstermelerini sağlamak için çaba harcadık.
  • 6-8 Haziran tarihleri arasında İstanbul'da gerçekleşecek olan Sivil Sesler Festivali'ne başvurduk, katılım hakkı kazandık. ""Sosyal Ağda Sivil Sesler Çıkarmak... Seyahat Özgürlüğü Mücadelesi" adlı bir sunum hazırlamıştık. Ancak Gezi olayları nedeniyle festival iptal edilince sunumumuzu yapamadık.
  • ATLAS Dergisi Temmuz 2013 sayısında Seyahat Özgürlüğü Gönüllüleri'ni tanıttı. Hareketin kurucusu O. Suat Özçelebi ile yapılan röportajda bugüne kadar yaptığımız ve şu anda süren kampanyalarımız, "hareket"in hedefleri hakkında bilgiler yer aldı.
  • #Pasaporta513TLVEREMEM Etiketiyle Twitter ağırlıklı olmak üzere sosyal medyada sürdürdüğümüz kampanyamız çok ses getirdi,  2-3 kez Twitter'da TT'ye girdik 1. sıraya bile oturduk, buna paralel başlayan ve yoğun destek verdiğimiz imza kampanyasına 13 bine yakın imza atıldı.
  • Orantısız soygun etiketiyle %65'i vergi olan benzin ile %98'i vergi olan pasaport ile yurttaşlarımıza yapılan haksızlığı dile getiren ortak bir kampanya yaptık. Sosyal medyada bu "soygunu" dile getirip farkındalığı artıracak, medyayı, kamu otoritesini de uyaran/hedef alan bir kampanya yaptık.

2 Ocak 2014 Perşembe

Pasaport gurbetçilere daha pahalı!

Yurt dışında pasaport eskiden daha ucuz bir fiyata çıkartılabiliyordu. Kur farkı ve indirim uygulaması nedeniyle gurbetçiler, yurt dışında okuyan öğrenciler 3-4 yıl öncesine kadar daha indirimli pasaport alma imkanına sahiptiler. Yine dünyanın en pahalı pasaport ücretlerini ödüyorlardı ama Türkiye'de yaşayan vatandaşlardan daha ucuza pasaport alabiliyorlardı.

Son yıllarda bu uygulama tam tersine döndü. Özellikle son aylarda artan döviz fiyatları ve oluşan kur farkı Türk lirası açısından gurbetçilerin daha pahalı pasaport almalarına yol açıyor. Bir seyahat özgürlüğü engeli daha Türk vatandaşlarını konsolosluklarda bekliyor.

Fahiş harçlardan yakınan gurbetçileri şimdi hem her yıl gelen otomatik pasaport zammı hem de kur farkı yakıyor. Pasaporta döviz cinsine göre yaklaşık %10-20 arasında daha fazla Türk lirası ödüyorlar.

10 yıllık biyometrik pasaport Türkiye'de 533,7 lira iken yurt dışındaki konsolosluklarda avro cinsinden bugünkü kurla (2.99) 630 liraya, dolar cinsinden (2.18) ise 595 liraya geliyor.

2014 Türkiye Pasaport Harç ve Defter Bedelleri*
Süre              Harç bedeli   Defter Bedeli   Toplam
4 - 10 YIL      177  EURO          34  EURO  211 EURO
4 - 10 YIL       458,7  TL           75  TL     533,7  TL
4 - 10 YIL        233  USD          40  USD    273 USD